สาเหตุของเหงือกอักเสบและวิธีป้องกัน

เหงือกอักเสบคืออะไร ทำไมถึงเป็นปัญหาสุขภาพช่องปากที่ควรใส่ใจ

เหงือกอักเสบ อาจฟังดูเป็นเรื่องเล็ก ๆ แต่จริง ๆ แล้วเป็นปัญหาสุขภาพช่องปากที่พบได้บ่อยและหากปล่อยไว้นานอาจลุกลามกลายเป็นโรคร้ายแรง เช่น โรคปริทันต์ หรือทำให้สูญเสียฟันได้ในที่สุด

อาการของเหงือกอักเสบที่พบบ่อยคือ เหงือกบวม แดง มีเลือดออกง่ายเวลาหมากฝรั่ง แปรงฟัน หรือใช้ไหมขัดฟัน บางคนอาจมีอาการปวด หรือมีกลิ่นปากร่วมด้วย

สิ่งที่ดีคือ เหงือกอักเสบสามารถป้องกันและรักษาได้ง่าย หากเรารู้จักสาเหตุและวิธีการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับทุกแง่มุมของเหงือกอักเสบ ตั้งแต่ต้นตอของปัญหา ไปจนถึงเทคนิคดูแลเหงือกให้แข็งแรงอย่างยั่งยืน

สาเหตุของเหงือกอักเสบที่พบได้บ่อย

คราบพลัค

สาเหตุอันดับหนึ่งของเหงือกอักเสบคือ คราบพลัค ซึ่งเป็นแผ่นฟิล์มบาง ๆ ของแบคทีเรียที่เกาะอยู่บนฟัน ถ้าเราแปรงฟันไม่สะอาด คราบเหล่านี้จะสะสม และกระตุ้นให้เหงือกอักเสบ

หินปูนสะสม

เมื่อคราบพลัคไม่ถูกกำจัด จะกลายเป็นหินปูนที่แข็งและยึดเกาะแน่นกับผิวฟัน หินปูนนี้ระคายเหงือก ทำให้เหงือกบวมและอักเสบเรื้อรัง

การแปรงฟันผิดวิธี

แปรงแรงเกินไป หรือใช้แปรงขนแข็ง อาจทำร้ายเนื้อเยื่อเหงือก ทำให้เกิดบาดแผลและอักเสบตามมาได้

ฟันเก หรือฟันเรียงตัวไม่ดี

ทำให้การแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟันไม่ทั่วถึง เป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย

อุปกรณ์จัดฟันหรือฟันปลอมที่ไม่พอดี

สิ่งเหล่านี้อาจบาดเหงือก ทำให้เกิดการอักเสบ หรือสะสมเชื้อโรคโดยไม่รู้ตัว

ปัจจัยเสี่ยงที่กระตุ้นให้เกิดเหงือกอักเสบ

แม้คุณจะทำความสะอาดฟันอย่างดี แต่อาจยังมีปัจจัยแฝงที่กระตุ้นให้เหงือกอักเสบได้ง่ายขึ้น เช่น:

การสูบบุหรี่

สารในบุหรี่ทำให้ภูมิคุ้มกันช่องปากอ่อนแอ เหงือกอักเสบง่าย และยังฟื้นตัวช้าเมื่อเกิดอาการ

ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง

โดยเฉพาะในช่วงมีประจำเดือน ตั้งครรภ์ หรือวัยหมดประจำเดือน ฮอร์โมนสามารถส่งผลต่อสุขภาพเหงือก

โรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน

ผู้ป่วยเบาหวานมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดเหงือกอักเสบ เพราะร่างกายควบคุมการอักเสบได้ยาก

ยาบางชนิด

ยาควบคุมความดัน, ยากันชัก, หรือยาลดภูมิคุ้มกันบางตัว อาจมีผลข้างเคียงที่ทำให้เหงือกบวมได้

ขาดวิตามิน C

วิตามิน C มีบทบาทสำคัญในการฟื้นฟูเหงือก การขาดวิตามินอาจทำให้เหงือกเปราะบางและอักเสบง่าย

อาการของเหงือกอักเสบที่ควรระวัง

การรู้จักสัญญาณเตือนตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยให้คุณรักษาได้ทันก่อนที่อาการจะลุกลาม

• เหงือกบวม แดง หรือรู้สึกเจ็บเมื่อสัมผัส

• มีเลือดออกขณะแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟัน

• เหงือกร่นลง เห็นโคนฟันชัดเจนขึ้น

• มีกลิ่นปากเรื้อรังแม้แปรงฟันแล้ว

• ฟันเริ่มโยกเล็กน้อยในบางกรณี

หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบทันตแพทย์เพื่อประเมินและรักษาทันที

วิธีป้องกันเหงือกอักเสบด้วยตนเอง

แปรงฟันให้ถูกวิธี

ใช้แปรงขนนุ่ม แปรงเป็นวงกลมเบา ๆ ประมาณ 2 นาที วันละ 2 ครั้ง โดยเฉพาะหลังอาหารและก่อนนอน

ใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำ

ช่วยกำจัดคราบพลัคในซอกฟันที่แปรงไม่ถึง ควรทำอย่างน้อยวันละครั้ง

ใช้น้ำยาบ้วนปากสูตรฆ่าเชื้อ

เลือกน้ำยาที่ไม่มีแอลกอฮอล์ และฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้ดี ช่วยลดคราบพลัค

พบทันตแพทย์ทุก 6 เดือน

การตรวจสุขภาพช่องปากและขูดหินปูนสม่ำเสมอ จะช่วยลดความเสี่ยงของเหงือกอักเสบในระยะยาว

รับประทานอาหารที่ดีต่อเหงือก

ผักผลไม้ที่มีวิตามิน C และอาหารที่มีโอเมก้า 3 ช่วยลดการอักเสบของเหงือกได้ดี

วิธีรักษาเหงือกอักเสบทั้งแบบเบื้องต้นและทางการแพทย์

รักษาเบื้องต้นด้วยตัวเอง

• เพิ่มความสะอาดในช่องปาก

• ใช้น้ำเกลือกลั้วปากเพื่อลดอาการบวม

• หลีกเลี่ยงอาหารหวาน ของมัน ของเผ็ด และบุหรี่

การรักษาทางทันตกรรม

• ขูดหินปูน: เพื่อลดการสะสมของคราบแบคทีเรีย

• ล้างร่องเหงือกลึก: สำหรับเคสที่เริ่มมีอาการรุนแรง

• จ่ายยาปฏิชีวนะ: หากมีการติดเชื้อ

• ศัลยกรรมเหงือก: ในกรณีที่เหงือกอักเสบเรื้อรังจนสูญเสียเนื้อเยื่อ

ทำไมต้องไปพบทันตแพทย์เมื่อมีอาการเหงือกอักเสบ

หลายคนคิดว่าเหงือกอักเสบเป็นเรื่องเล็ก แต่ความจริงคือ…

• หากปล่อยไว้นาน อาจพัฒนาเป็นโรคปริทันต์ ซึ่งอาจต้องผ่าตัด และเสี่ยงต่อการสูญเสียฟัน

• ทันตแพทย์สามารถวินิจฉัยและรักษาได้อย่างถูกต้อง โดยดูจากระดับอาการและสาเหตุ

• การตรวจแต่เนิ่น ๆ จะช่วยลดค่าใช้จ่ายในอนาคต เพราะไม่ต้องรักษาแบบเร่งด่วนหรือซับซ้อน

สรุป: ป้องกันดีกว่ารักษา เริ่มต้นดูแลเหงือกวันนี้เพื่อรอยยิ้มที่ยั่งยืน

สุขภาพเหงือกที่ดีไม่ได้มาเพราะโชค แต่เกิดจากพฤติกรรมที่ถูกต้องในทุกวัน
อย่ารอจนมีเลือดออกตอนแปรงฟัน หรือมีกลิ่นปากจนเสียความมั่นใจ
หมั่นดูแลช่องปากให้สะอาด เข้าพบทันตแพทย์สม่ำเสมอ และเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับคุณ
เพราะรอยยิ้มที่ดี เริ่มต้นจากเหงือกที่แข็งแรง

อ่านเพิ่มเติม: รากฟันเทียมเหมาะกับใคร