ใส่รีเทนเนอร์นานแค่ไหนหลังจัดฟัน เพื่อให้ฟันคงรูป ฟันไม่ล้ม

หลังจากผ่านช่วงเวลาจัดฟันที่ยาวนาน หลายคนคิดว่างานจบแล้ว แต่จริงๆ แล้ว “ช่วงหลังจัดฟัน” คืออีกระยะสำคัญที่ต้องดูแลอย่างต่อเนื่อง รีเทนเนอร์ไม่ใช่ของใส่เล่นๆ หรือใส่ตามความรู้สึก แต่เป็นอุปกรณ์ที่จะรักษารูปฟันให้คงที่ ไม่เคลื่อนกลับมาวุ่นวายเหมือนก่อนจัด การใส่รีเทนเนอร์นั้นตอบไม่ได้แบบสั้นๆ ว่า “ใส่กี่เดือน” หรือ “ใส่กี่ปี” เพราะแต่ละคนมีสภาพฟันไม่เหมือนกัน บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจแบบง่ายๆ ว่า ต้องใส่รีเทนเนอร์นานแค่ไหน ใส่อย่างไร และควรดูแลอย่างไรให้ได้ผลดีที่สุด

ฟันมีแนวโน้มจะกลับไปตำแหน่งเดิม ทำไมถึงเป็นแบบนั้น

หลังจากจัดฟัน ฟันของเราจะอยู่ในตำแหน่งใหม่ที่ยังไม่คงที่ สมอง กล้ามเนื้อช่องปาก และเนื้อเยื่อรอบๆ ฟัน ยังมี “ความจำตำแหน่งเดิมของฟัน” ทำให้ฟันมีแนวโน้มถอยกลับไปตอนที่ยังไม่ได้จัดฟัน และนั่นคือเหตุผลหลักที่ทันตแพทย์แนะนำให้ใส่รีเทนเนอร์ เพื่อค่อยๆ ทำให้ฟันเรียนรู้ตำแหน่งใหม่ของตัวเอง และสุดท้ายทำให้ฟันอยู่ตัวแบบมั่นคง

คำตอบที่ตรงที่สุด: ควรใส่รีเทนเนอร์ “ตลอดชีวิต”

นี่คือข้อมูลที่คนส่วนใหญ่ไม่อยากได้ยิน แต่เป็นข้อเท็จจริง เมื่อจัดฟันเสร็จแล้ว เรามีโครงสร้างฟันที่สวยและตำแหน่งใหม่ที่ดี แต่มันไม่ได้กลายเป็นโครงสร้างถาวรแบบหิน เพราะฟันจะเปลี่ยนเล็กน้อยตามอายุ การยิ้ม การเคี้ยว การนอน การใช้ลิ้น ฯลฯ ดังนั้น แนวทางทั่วไปที่ทันตแพทย์ส่วนใหญ่แนะนำคือ ใส่แบบนี้

6 เดือนแรก: ใส่ทั้งวัน ถอดเฉพาะตอนกินหรือแปรงฟัน
เดือนที่ 6–24: ใส่แค่ตอนกลางคืน
หลังจากนั้น: ใส่ตอนกลางคืนเป็นประจำ สัปดาห์ละหลายครั้ง หรือใส่ทุกคืนถ้าอยากให้ฟันนิ่งที่สุด

พูดง่ายๆ คือ ช่วงแรกใส่บ่อย เพราะฟันยังไม่นิ่ง พอนานขึ้นฟันเริ่มจำตำแหน่งใหม่ได้แล้ว ก็ปรับเป็นใส่นอนเป็นหลัก

ชนิดของรีเทนเนอร์ และระยะเวลาที่ควรใส่

รีเทนเนอร์มีหลายแบบ และแต่ละแบบก็เหมาะกับสไตล์การใช้งานต่างกัน

รีเทนเนอร์แบบใส (Clear Retainer)

ดูคล้ายครอบฟันแบบใส เนียน ไม่เห็นชัดเวลายิ้ม
เหมาะกับคนที่ไม่อยากให้คนอื่นสังเกต
แต่ต้องระวังเรื่องความร้อนและการวางผิดตำแหน่ง

รีเทนเนอร์แบบลวด (Hawley Retainer)

มีฐานอะคริลิกและลวดด้านหน้า
ทนทานกว่า ทนความร้อนกว่า
และมักให้การคงตำแหน่งที่ดีในระยะยาว

รีเทนเนอร์แบบติดแน่นด้านในฟัน (Fixed Retainer)

ติดถาวรด้านหลังฟันหน้า
เหมือนตัวช่วยแอบๆ
ไม่ต้องกังวลการลืมใส่
แต่ต้องดูแลความสะอาดมากขึ้น

ระยะเวลาการใส่ไม่ได้ขึ้นอยู่กับชนิดรีเทนเนอร์ แต่ขึ้นกับโครงสร้างของฟันแต่ละคน ทันตแพทย์จะเป็นคนประเมินว่าสภาพฟันเราคือแบบที่ต้อง “คุมแน่นมาก” หรือ “ผ่อนได้บ้าง”

จะรู้ได้ยังไงว่าฟันเริ่มล้ม หรือเคลื่อนกลับ

เราสามารถสังเกตอาการได้เองแบบง่ายๆ โดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์อะไรเลย

เมื่อกัดสังเกตว่าฟันหน้าเกยกันแปลกกว่าเดิม
ส่องกระจกแล้วฟันหน้าเริ่มบิดเล็กน้อย
รีเทนเนอร์ใส่ยากขึ้นจากเมื่อก่อน
ฟันบนกับล่างสัมผัสกันไม่เหมือนเดิม
เวลายิ้มแล้วรู้สึกว่าฟันเรียงไม่เท่าเดิม

ถ้าเริ่มรู้สึกแบบนี้ ถึงเวลาที่ต้องใส่รีเทนเนอร์บ่อยขึ้น หรือดีที่สุดคือไปให้ทันตแพทย์ช่วยตรวจอีกครั้ง

ถ้าลืมใส่รีเทนเนอร์หลายวัน จะเกิดอะไรขึ้น

หลายคนมีช่วงชีวิตยุ่งๆ แล้วก็เผลอหยุดใส่เป็นอาทิตย์ สิ่งที่เกิดขึ้นอาจเป็นดังนี้

เมื่อกลับมาใส่ รีเทนเนอร์จะคับแน่น
ฟันอาจขยับเล็กน้อยแบบมองไม่ออก
ถ้าเป็นแบบใส อาจสวมไม่ลงเหมือนก่อน
หากฝืนใส่ อาจรู้สึกเจ็บหรือปวดรากฟัน

ถ้าหยุดใส่ 2–3 วัน ยังพอใส่กลับได้ง่าย แต่ถ้าหยุดเป็นสัปดาห์หรือเดือน ควรไปตรวจเพื่อปรับสภาพรีเทนเนอร์ หากรีเทนเนอร์ไม่พอดีแล้ว ไม่ควรฝืน เพราะอาจทำให้ฟันเคลื่อนผิดทิศทาง

วิธีดูแลรีเทนเนอร์ให้ใช้งานได้นาน

การดูแลนั้นไม่ได้ยาก แต่ต้องทำอย่างสม่ำเสมอ ด้วยวิธีง่ายๆ เช่น

ล้างด้วยน้ำสบู่หรือน้ำยาทำความสะอาดรีเทนเนอร์
ไม่ควรใช้ยาสีฟันเพราะอาจทำให้เกิดรอย
ไม่วางใกล้ความร้อน
ไม่ห่อด้วยทิชชู่ เพราะจะหายง่ายมาก
ใส่ในตลับทุกครั้งเมื่อถอด
อย่าทำความสะอาดด้วยน้ำร้อน

การดูแลที่ดีจะช่วยให้รีเทนเนอร์สะอาด ยืดอายุการใช้งาน และไม่สะสมแบคทีเรีย

ถ้าต้องการความมั่นใจในผลลัพธ์ ควรกลับไปพบทันตแพทย์ทุกกี่เดือน

หลังจัดฟันเสร็จ ปีแรกควรไปติดตามผลทุก 3–6 เดือน เพื่อดูว่าฟันนิ่งดีไหม รีเทนเนอร์ยังเหมาะสมไหม และมีเคลื่อนที่ที่ต้องแก้ไขไหม หลังจากนั้นอาจเป็นปีละครั้งตามคำแนะนำของทันตแพทย์

บริการที่ Beyond Smile Dental Clinic พร้อมช่วยดูแลคุณ

ที่ Beyond Smile Dental Clinic ในระยอง เราไม่ได้แค่ติดตั้งรีเทนเนอร์ แต่เราดูแลอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่

ติดตามผลการเคลื่อนของฟัน
ตรวจสอบว่าฟันยังคงตำแหน่งหรือมีการขยับ
ปรับรีเทนเนอร์ให้เข้ากับตำแหน่งฟันปัจจุบัน
แนะนำการดูแล พร้อมตอบคำถามอย่างละเอียด
ตรวจสุขภาพฟันและเหงือกเป็นระยะ

เพราะการมีรอยยิ้มสวยอย่างมั่นใจ ไม่ใช่แค่ผ่านช่วงจัดฟัน แต่คือการดูแลให้ฟันของคุณนิ่งตลอดระยะยาว

คำถามที่พบบ่อย

ต้องใส่รีเทนเนอร์นานแค่ไหนหลังจัดฟัน?
อย่างน้อย 1–2 ปีแรกควรใส่ทุกวัน จากนั้นแนะนำให้ใส่ตอนกลางคืนต่อไปเรื่อยๆ เพื่อให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่นิ่งที่สุด

ถ้ารีเทนเนอร์แน่นหรือใส่ไม่ได้แล้วควรทำยังไง?
ไม่ควรฝืน ให้ไปพบทันตแพทย์เพื่อเช็กว่าฟันเคลื่อนหรือไม่ และอาจต้องปรับหรือทำรีเทนเนอร์ใหม่ให้พอดีกับฟันปัจจุบัน

ใส่รีเทนเนอร์แล้วพูดไม่ชัดเป็นเรื่องปกติไหม?
เป็นเรื่องปกติในช่วงแรก เมื่อใช้ไปสักพัก ลิ้นและการออกเสียงจะปรับตัว และจะพูดได้ชัดเหมือนเดิม

รีเทนเนอร์ต้องล้างทุกวันไหม?
ควรล้างหลังถอดทุกครั้ง และทำความสะอาดลึกๆ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1–2 ครั้ง เพื่อป้องกันกลิ่นและคราบสะสม

สามารถใส่รีเทนเนอร์ตอนมีฟันผุหรือเหงือกอักเสบได้ไหม?
ควรรักษาฟันและเหงือกก่อน แล้วจึงใส่ต่อ เพื่อป้องกันการระคายเคืองหรือปัญหาสุขภาพช่องปากระยะยาว

อ่านเพิ่มเติม: